“Ne için yaşayacağız? Eğer hiçbir amaç yoksa, eğer yaşam, sırf yaşamış olalım diye bize verilmiş bir şeyse yaşamanın gereği yoktur. Ve eğer öyleyse o zaman Schopenhauer’ler, Hartmann’lar, budistler son derece haklılar. Ama eğer yaşamanın bir amacı varsa, o zaman amaca ulaşıldığında yaşamın sonra ermesi gerektiği de ortadadır. ”
Tolstoy
İkinci çıkarımım ise amaç-anlam ilişkisi üzerine. Bir eylemi anlamlı kılan onun bir amaç, gaye, hedef uğruna gerçekleşmesidir. Zihnim bulandığı anlarda bunu düşünür ve şöyle derim: “ad hoc!” ve ardından eklerim; “Ad gloriam!” Yani, “bir amaç uğruna, zafer uğruna!” Sonra da zaferin tanımı üzerine düşünürüm. Amacı kıymetli kılan zafere ulaşma olasılığıdır ve zaferin o kesif, yoğun hazzı kişinin ruhunu, gönlünü mutmain kılacaktır. En azından umulan budur. Zira, kimileyin daha fazlasını isteyerek kendini de kaybedebilir. Bu da bir ihtimal. Sözüm ona tevazu sahiplerinin kaç tanesi mütevazı, kim bilir…
Konuya dönersek, beyinde gerçekleşen kimyasal tepkimelerin zaferle olan ilintisi dopamine ulaştırır bizi. Dopamin en temel haliyle beynin ödül hormonudur ve zafere ulaştığımızda, bir başarı sağladığımızda salgılanır. Bu elbette oldukça basit bir tanım. Ancak asıl değinilmesi gereken nokta, zihnin bir rotaya ulaşmak maksadıyla işlev görmesi. Bir salda olduğunuzu hayal edin. Sizi kıyıya ulaştıracak olan yaşama arzunuzdur, şayet yaşamak istiyorsanız küreklere asılır ve mücadele verirsiniz; aksi takdirde Martin Eden’ın kaderine ortak olmanız içten bile değildir. Bu doğrultuda düşünüldüğünde insanı mutlu ve huzurlu hale getiren şey eylemi değildir yalnızca, bir amacı da olmalı ve kişisel yolculuğun ödülüne, belki de Hesperidlerin Altın Elmaları’na bu yolla ulaşmalı.
Altın Elmalar’a ulaşmak Herkül’ün ölümsüzlüğe erişmesi için yapması gereken on iki görevden onuncusuydu. Zeus’un vaadiydi bu. Nemea Aslanı’nı yendi, Kyreneia Geyiği’ni yakaladı, Girit Boğası’nı zaptetti ve daha pek çok kahramanlık gösterdi. Onu tanrılar katına çıkaran bu görevlerle bütünleşti. Burada dikkat çekilmesi gereken şey ise hikâyenin bize vermek istediği mesaj. Herkül’ün varlığına anlam katan onun ölümsüz olması değil, ölümsüzlüğü elde etmek için mücadele vermesi. Varoluşuna anlam katan, kıymetli kılan amacıdır, yüce idealleri ve hedefleri. Dolayısıyla anlam arayışında amaç her daim en belirleyici etken olmuştur, olacaktır.
Emre BOZKUŞ
Son Yorumlar