” …
57. Bir de Allah’a kızlar isnat ediyorlar. -Hâşâ! O, böylesi yakıştırmalardan çok uzak ve yücedir.- Çok sevdikleri (erkek çocuklar) da kendilerine ait oluyor! 58. Onlardan birine kız çocuğunun olduğu müjdelense öfkesinden yüzü simsiyah kesilir. 59. Kendisine verilen müjdenin utancıyla kavminden gizlenir: Ne yapsın onu? Bir utanç olarak yanında mı tutsun, yoksa toprağa mı gömsün! Dikkat edin! Verdikleri hüküm ne kadar da kötüdür! 60. Kötü örnekler ahirete inanmayanlara, en güzel örneklerse Allah’a aittir. O, son derece güçlü, hüküm ve hikmet sahibidir.” (Nahl 57-60)
“15. Fakat onlar, Allah’ın kullarından bir kısmını O’nun bir parçası (çocuğu) saydılar. Gerçekten insan, açıktan açığa nankörlük etmektedir. 16. Allah, yarattığı kızları (melekleri) evlat edinip erkekleri size ayırdı öyle mi? 17. Allah’a kız isnat etmeyi darb-ı mesel yaptıkları hâlde onlardan birine kız çocuğunun olduğu müjdelendiği zaman öfkesinden yüzü simsiyah kesilir de 18. “Ziynet içinde yetiştirilecek ve kavgada kendini gösteremeyecek olan bir çocuğu ne yapayım!” (diye düşünür!)8 19. Onlar, Rahman’ın kulları olan melekleri O’nun kızları saydılar. Yoksa meleklerin yaratılışına mı şahit oldular? Onların (zanla) yaptıkları şahitlik yazılacak ve bunun hesabı kendilerine sorulacak…” (Zuhruf 15-19)
Dipnot:
8. Genelde tefsirciler, kız çocuğu ile ilgili Zuhruf 18. ayeti, 17. ayete değil de 16. ayete atfederek, kız çocuklarıyla ilgili bu tasviri müşriklerin değil de Allah’ın yargısıymış gibi değerlendirmişler ve ipek giymenin, altın takmanın kadın için mübahlığına, erkek için haramlığına delil getirmişlerdir (Razî, Mefatihu’l-Gayb; Mevdudî, Tefhim). Oysa Hz. Peygamber altın yüzük takmış, bunu gören cahillerin kendisini taklit ettiğini görünce gümüş yüzük takmış, bunu gören aynı insanlar gümüşü sünnet sanıp onu taklit etmişlerdir. İpek giymenin yasaklığına delil getirilen rivayetler de bunu sadece kibir ve israfa yol açmama ölçüsüyle sınırlamıştır. Daha sonra bu uygulama, zahir ehlinin altın takmayı ve ipek giymeyi mutlak anlamda haram sanmasına neden olmuştur (Buharî, Libas, 1, 25, 46, 47, İ’tisam 4; Erul, Sahabenin Sünnet Anlayışı, s. 174, 175, 261-264). Kanaatimizce söz konusu yorumlar, ayetin içeriğinden değil de altına yazılan rivayetlerin yanlış yorumundan çıkarılmaktadır. Söz konusu yorumlar, cahiliye bakış açısının fıkha yansıma tehlikesini de beraberinde getirmektedir. Oysa ayette müşriklerin kız çocuklarına bakış açısındaki ayrımcı tutum tasvir edilmektedir. İlle de buradan fıkhî bir hüküm çıkarılacaksa öncelikle kadının süslenme ihtiyacının ve kavgada pasif kalmasının, fıtratının gereği olduğu, dolayısıyla buradan kadını aşağılayan bir hüküm çıkarmanın mümkün olmadığı, aksine bir ayrımcılık çıkarmanın çirkin bir tutum olacağı hükmü çıkarılmalıdır.
100. Cinleri Allah’a ortak saydılar. Oysa onları da Allah yaratmıştır. O’na bilmeyerek oğullar kızlar yakıştırdılar. O, onların nitelemelerin-den çok uzak ve yücedir.64 (Enam 100)
Dipnot:
64. Melekleri Allah’ın kızları kabul eden müşriklerin cinleri Allah’ın oğulları kabul et-tikleri anlaşılmaktadır (37/Saffat 149-158; 68/Kalem 2; 53/Necm 19-26; 72/Cin 1-15; 38/Sâd 36-38; 34/Sebe 12-14).
149. Şimdi sor o müşriklere, Kızlar Rabbinin de erkekler onların mı? 150. Yoksa biz melekleri onların gözü önünde kız olarak mı yarattık? 151, 152. Dikkat edin onlar iftira ederek, “Allah çocuk edindi.”29 diyorlar. Onlar gerçekten yalancı kimselerdir. 153. Allah, kızları oğullara tercih mi etmiş! 154-157. Nasıl oluyor da böyle hüküm verebiliyorsunuz? Hiç mi düşünmüyorsunuz? Yoksa açık bir deliliniz mi var? Eğer doğru söylüyorsanız kitabınızı getirin. 158. Cinlerle Allah arasında soy bağı uydur-dular.30 Oysa cinler de orada hazır bulunacaklarını biliyorlar. 159. Allah, onların kendisine yakıştırdığı sıfatlardan uzak ve yücedir. (Saffat 149-159)
Dipnot:
30. Müşrikler melekleri Allah’ın kızları, Cinleri de oğulları kabul etmişlerdir (Buharî, Tefsir 37). Mecusîlerin Allah ile şeytan arasında kardeşlik iddiasında bulunduklarına dair yorumlar da mevcuttur (Maverdî, en-Nüket; İbn Atıye, el-Muharrer; Hamdi Yazır; Hak Dini). Fakat cinlerle melekler arasında fark gören genel yaklaşım dikkate alınır ve 149. ayetten itibaren bütünlük içinde değerlendirilirse müşriklerin cinleri Allah’ın oğulları kabul ettiklerine dair görüşün isabeti anlaşılabilir (Mevdudî, Tefhim). Ayrıca müşriklerin melekleri gökte, cinleri yerde tasavvur etmelerinden hareketle kızları Allah’a, oğulları kendilerine ayırdıkları yönünde eleştiriler yöneltilmektedir (37/Saffat 149-153; 43/Zuruf 16; 68/Kalem 2; 34/Sebe 12-14).
Tuncer NAMLI
Son Yorumlar